Završen 54. Sajam knjiga

Beogradski Sajam knjiga, čiji je počasni gost bila Grčka, privukao je oko 140.000 posetilaca od 26. oktobra do 1. novembra, što je približno prošlogodišnjoj poseti i očekivanjima organizatora, koji su uglavnom izazvali pozitivne reakcije promenom izlagačke koncepcije, odnosno razdvajanjem izdavača i knjižara, a najavili su dalje unapređenje međunarodnog i posebno regionalnog značaja te najveće manifestacije u oblasti izdavaštva na Balkanu. 

Sajam knjiga formalno je završen primopredajom titule počasnog gosta između Grčke i Švedske, a prema statistici, prodato je 127.000 ulaznica (prošle godine 135.000), što uz pozivnice, akreditacije, vlasnike godišnjih sajamskih karata i grupne ulaznice, iznosi ukupno oko 140.000 (prošle godine oko 150.000).

Ukupno se predstavilo više od 800 izlagača, od kojih je oko 450 bilo takozvanih direktnih, dok su ostali gostovali na njihovim štandovima, rekao je novinarima na završnoj konferenciji direktor Beogradskog sajma Anđelko Trpković, napominjući da je, osim proširenja izlagačkog prostora na još jednu halu, uvedena i klima, te da predstoji dalje unapređenje uslova za posetioce sa posebnim potrebama.

I predsednik Odbora Sajma knjiga Željko Ožegović izrazio je zadovoljstvo, ističući posebno značaj pratećeg programa, koji je ove godine proširen i strip radionicom i ćaskaonicama sa domaćim i piscima iz regiona, te prezentaciju Grčke kao počasnog gosta.

Ministar kulture Srbije Nebojša Bradić pohvalio je organizaciju i posebno istakao prezentaciju Grčke, izražavajući uverenje da će i Švedska iskoristiti priliku 2010. godine da upozna čitalačku publiku u Srbiji sa svojom kulturom i tradicijom. Takođe, istakao je značaj predstavljanja domaće književnosti u svetu i saradnje Ministarstva kulture sa beogradskim Sajmom knjiga.

Grčka je predstavila oko 40 izdavača, uz gostovanje 12 pisaca, a ambasador Dimostenis Stoidis, koji je svečano uručio “Otvorenu knjigu” počasnog gosta švedskom kolegi Nilsu Kristeru Bringeusu, rekao je da veruje da je njegova zemlja zadovoljila visoke standarde beogradske manifestacije i izrazio zadovoljstvo prijemom u Beogradu.

Švedski ambasador je najavio da će njegova zemlja predstaviti na 55. Sajmu knjiga i klasike, i savremene autore.

Osim Grčke i Švedske, na 54. Sajmu knjiga predstavile su se i gotovo sve zemlje sa prostora bivše Jugoslavije, kao i Japan, Kanada, Kina, Rusija, Nemačka, Francuska, Italija, Austrija, Španija, Portugal, Švajcarske, Izrael, Brazil, Iran...

U okviru pratećeg programa, i ove godine održan je Forum Sajma knjiga, posvećen književnim nagradama, medijskom statusu knjige, besplatnim udžbenicima, književnim i medijskim junacima i knjizi kao kulturnom kapitalu, a organizovane su i svakodnevne “ćaskaonice” sa piscima iz Srbije, Hrvatske, Ukrajine i Španije.

U pratećim programima 54. Sajma knjiga, prema navodima Prema Vladislave Gordić Petković, koja je bila zadužena za taj segment, učestvovalo je više od 50 pisaca, umetnika, kritičara i teoretičara, a promocije, razgovore i radionice, organizovane u šest tematskih ciklusa, videlo je za sedam dana više od hiljadu posetilaca.

Publika se družila sa 14 autora, među kojima su bili Igor Mandić, Miljenko Jergović, Vladislav Bajac, Vladimir Arsenijević...

Posebno interesovanje izazvala je strip radionica, koja je obuhvatala i diskusije, promocije, razgovore sa autorima, prezentacije mange, kendoa i origamija, koje je priredio Draško Roganović, a održan je i program “Poezija i okruženje” u okviru kojeg su se predstavili autori iz Poljske, Nemačke, Italije i Srbije. Ciklus “Između dva sajma” obuhvatio je raznorodne sadržaje - od predstavljanja feminističke produkcije do multimedijalne šetnje kroz roman Mirjane Đurđević.

Više hiljada posetilaca Sajma knjiga obišlo je i izložbe “Gruzijski manuskripti”, “Kultura ćirilice”, “Todor Manojlović - građanin sveta” i “Aforizam i ilustracija”, a održan je i tradicionalni Školski dan, kao Susret bibliotekara.

Na 54. Sajmu knjiga tradicionalno su dodeljene i godišnje nagrade, a najboljim izdavačima proglašene su izdavačke kuće “Arhipelag” i “Kreativni centar”, dok je nagrada za izdavački poduhvat dodeljena za monografiju “Manastir Krušedol” Miroslava Timotijevića.

Najboljom knjigom za decu proglašena je “Špijunologija”, u izdanju “Mono i Manjana”, uz ediciju “Prozna putovanja” kuće “Odiseja”, a specijalno priznanje dodeljeno je “Arki” iz Smedereva za antologiju poezije pesnika nacionalnih manjina i etničkih zajednica “Trajnik”, koju je priredio Risto Vasilevski.

Žirijem je predsedavao istoričar Radivoj Radić, a činili su ga kulturolog Ratko Božović, likovni umetnik i pisac Mileta Prodanović, književna kritičarka Jasmina Vrbavac i književnik i prevodilac Arpad Vicko.

Žiri novinara proglasio je najboljim izdavačem beogradsku “Geopoetiku”, kao i prošle godine, kada je ta kuća dobila i priznanje stručnog žirija za najboljeg izdavača.

I ove godine dodeljena je nagrada "Dositej Obradović" za stranog izdavača koji kontinuirano doprinosi objavljivanju i promociji srpske književnosti, a mađarskom izdavaču Gáboru Csordásu iz kuće Jelenkor iz Pečuja uručio ju je ministar kulture Bradić.

Sajam knjiga tradicionalno je obišao i predsednik Srbije Boris Tadić, koji je kupio “Političke spise” Ive Andrića na štandu “Filipa Višnjića”.

U vreme Tadićeve posete, na Sajmu knjiga učestvovao je i pisac i akademik Dobrica Ćosić, bivši predsednik SR Jugoslavije, koji je baš tada potpisivao na štandu “Službenog glasnika” knjigu dnevničkih beleški koje je vodio proteklih 50 godina, objavljenu u čak sedam tomova. Tadić i Ćosić su se i susreli na štandu “Službenog glasnika”, državne izdavačke kuće koja je proteklih godina više puta proglašavana za najboljeg izdavača.

Viđen je i bivši predsednik Milan Milutinović, koji je u februaru ove godine oslobođen svih optužbi pred Haškim tribunalom za ratne zločine u bivšoj Jugoslaviji i pušten na slobodu.

Ovogodišnji Sajam knjiga svečano je otvorio jedan od najnagrađivanijih i najprevođenijih domaćih pisaca Dragan Velikić, koji se na svečanoj ceremoniji osvrnuo na status knjige na tržištu, posebno u vreme krize, a istakao je i njenu moć komunikacije i izrazio uverenje da će knjige, uprkos svemu, ostati više od puke robe.

Posetioce je na svečanom otvaranju pozdravio i grčki akademik i predsednik Udruženja književnika Grčke Tanasis Valtinos, koji je istakao tradicionalno prijateljske odnose Grka i Srba i u najtežim vremenima, ocenjujući da su razlozi za to i duhovne prirode, bilo da je reč o verskim osećanjima ili umetnosti, naročito književnosti, koja ona nije samo način za razumevanje naroda putem njihovih jezika, već zadire mnogo dublje i odgovara na mnoga pitanja ili barem suočava čoveka sa njegovom sudbinskom dimenzijom, bez ograničenja.

Sajam knjiga dobio je i novu ulicu - Borislava Mihajlovića Mihiza (1922-1997), kritičara, esejiste i dramskog pisca.

Mihizova ulica svečano je otvorena na galeriji Hale 1 (iznad ulaza u halu 4) u čast čoveka koji je izmislio NIN-ovu nagradu, boema i šarmera koji je Dušanu Kovačeviću poslužio kao model za like Teje Kraja u komadu “Profesionalac”, te autora drama “Banović Strahinja”, “Kapetan Sajler” i “Kraljević Marko”. Mihiz je bio i dugogodišnji književni kritičar NIN-a, “Politike”, Letopisa Matice srpske, “Dela” i “Savremenika”, adaptirao je za pozorište glasovita dela srpske književnosti (Gorski Vijenac, Derviš i smrt…), a pisao je i scenarije za filmove koje su režirali Orson Vels, Andžej Vajda, Dušan Makavejev i Soja Jovanović.

Sajt Sajma knjiga je www.beogradskisajamknjiga.com, a program se nalazi i u arhivi Kalendara Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)