Pozorišni život Rusina
Monografija Đura Laćaka “Pozorišni života Rusina”, u izdanju Pozorišnog muzeja Vojvodine i “Ruskog slova” iz Novog Sada, predstavlja pozorišne aktivnosti te macionalne manjine u Vojvodini od 1945. godine, a posebno je posvećena doprinosu utemeljivaču teatarskog života Rusina Petru Rizniču Đađi, po kome je nazvan i teatar u Ruskom Krsturu - jedino profesionalno pozorište u selu u celom svetu. Autor je posebnu pažnju posvetio i doprinosu nedavno preminulog Đura Papharhaija, pisca, reditelja i glumca, publiciste i novinara.
Monografija Đura Laćaka “Pozorišni života Rusina”, u izdanju Pozorišnog muzeja Vojvodine i “Ruskog slova” iz Novog Sada, predstavlja pozorišne aktivnosti te macionalne manjine u Vojvodini od 1945. godine, a posebno je posvećena doprinosu utemeljivaču teatarskog života Rusina Petru Rizniču Đađi, po kome je nazvan i teatar u Ruskom Krsturu - jedino profesionalno pozorište u selu u celom svetu.
Autor je posebnu pažnju posvetio i doprinosu nedavno preminulog Đura Papharhaija, pisca, reditelja i glumca, publiciste i novinara.
Rusini žive na teritoriji današnje Srbije više od 260 godina, a istinski kulturno-nacionalni preporod doživeli su posle osnivanja Rusinskog narodno-prosvetnog društva 1919. godine.
Od pre nekoliko godina celokupna društvena struktura je institucionalno organizovana preko nacionalnoig saveta Rusinske nacionalne zajednice, a od početka ove godine imaju i svoj Zavod za kulturu.
Negovanje nacionalne kulture i umetničkog stavralaštva, a naročito pozorišnog, kod Rusina ima drugu tradiciju.
Desetak kulturno-umetničkih društava deluje u svim mestima u Vojvodini u kojima žive Rusini.
Prva posleratna filmska glumica u Jugoslaviji Irena Kolesar rusinske je nacionalnosti, kao i poznati vajari Stevan Bondarov i Eugen Kočiš i slikar, likovni pedagog, utemeljivač moderne metodike nastave likovne kulture Bogmil Karlovaris.
Prva rusinska, tada verska škola, otvorena je u Ruskom Krsturu 1753. godine, a danas je na jeziku te nacionalne manjine ostavrena obrazovna vertikala - od predškolskog do fakultetskog obrazovanja -Katedre za rusinski jezik i književnost, utemeljene na Novosadskom univrezitetu 1982.
U Ruskom Krsturu radi i rusinska gimanzija, jedina srednja škola na tom jeziku u svetu.
Prema zvaničnim statistikama, nepismenost kod vojvođanskih Rusina davno je iskorenjena i tom jednom za svagda, a više od deset odsto populacije ima visoko obrazovanje.
Monografija o pozorišnom životu Rusina predstavljena je u Zavodu za kulturu vojvođanskih Rusina, a pored autora, uglednog prosvetnog i kulturnog radnika, govorili su i predstavnici izdavača Ivana Koči i Nikola Šanta, kao i recenzenti Irina Gardi Kovačević i Luka Hajduković.
B. Rakočević
