Prostranstva ljubavi Irene Lagator
Izložba “Prostranstva ljubavi” Irene Lagator Pejović u Umetničkoj galeriji “Nadežda Petrović” u Čačku prikazuje raznolik izbor novijih radova te umetnice, koji obuhvataju teme inflacije, rada i znanja, a bave se kompleksnošću i protivrečnostima stanja današnjice, u kojoj više ne možemo poricati krajnju hitnost kritičkih ekonomskih i ekoloških prodora.
Irena Lagator direktno se bavi svakim od tih pitanja kroz odnos istorije prema savremenosti i umetanje kako vlastitih, tako i tuđih ličnih iskustava, dok istovremeno razobličava pripovedanje na koje smo navikli. Ona snažniji glas daje transdisciplinarnim perspektivama, društvenim tranzicijama, kao i znanju koje je zaštitnički nastrojeno prema životnoj sredini. Irena Lagator otkriva rastuću napetost između društvene odgovornosti, razmene u zajednici i prirodnih resursa naspram naširoko prihvaćenih političkih agendi utemeljenih na toksičnim, heteropatrijarhalnim mehanizmima koji promovišu nejednakost u raspodeli informacija, rada, novca i prirodnih depozita.
Izložba je u širem smislu koncipirana u odnosu na pojam i proces knjige kao najveličanstvenijeg izuma čovečanstva, sadržaoca i prenosioca znanja, ali i svedoka i posrednika njegove paradoksalne instrumentalizacije. U užem smislu, izložba polazi od rada “Izvan sjećanja” (2007), ovenčanog nagradom 24. Memorijala Nadežde Petrović. Kako taj rad propituje nekoliko slojeva značenja – aspekte sećanja na delo i lik Nadežde Petrović, savremene istorije, umetnosti i ekonomije, izložba referiše na specifičnosti i kontekste jugoslovenskog samoupravnog i postjugoslovenskog tranzicijskog prostora.
Za naziv izložbe “Prostranstva ljubavi”, umetnica kao jednu od referentnih tačaka uzima knjigu radova sa literarnih konkursa iz 1985. na temu “Narodnooslobodilačkog pokreta u Jugoslaviji, veće jednakosti i solidarnosti”. Primera radi, jedan od tih tekstova je napisala učenica osnovne škole.
“Ona s nama deli razmišljanje šta bi učinila da je na mestu Ronalda Regana, i neustrašivo zamišlja vreme bez sukoba, ratova, granica i bitaka. Ipak, imajući u vidu našu skoriju istoriju i, što je još važnije, realnost današnjice, uz rastuće cene življenja i uvek prisutne ratove, čini se dalekom i nedostižnom mogućnost da se postignu njena nevina detinja žudnja, hrabrost i svetlost”, navedeno je u pratećem tekstu izložbe, čiji su kustosi Patricja Rilko (Patrycja Rylko) i Julka Marinković.
Irena Lagator ne samo da razmatra višestruke perspektive i glasove i čini ih vidljivim pomoću umetničkih sredstava, na konceptualno precizne i kontekstualno ekspanzivne načine, već, što je najbitnije, nudi nam stvarne modele alternativne ekonomije za nezaposlene, ili definisana rješenja za obrtanje vijugave spirale ekološkog kolapsa kroz male inicijative na osnovnom nivou, kao što je mogućnost sađenja tačno određenih biljaka kako bi se izvlačili teški metali iz tla i zagađenih područja. U svom angažovanom pristupu, Lagator postavlja ove materijalizovane priče u istinskom prisustvu briga koje more naše doba.
Izložba “Prostranstva ljubavi” otvorena je na dan sećanja na nacističko bombardovanje Narodne biblioteke Srbije 6. aprila 1941. godine, kada je stradalo više od 600.000 knjiga, rukopisa, povelja, dokumenata, novina, periodike…
Julka Marinković, Patricja Rilko, Irena Lagator Pejović, Mirjana Šijačić Nikolić, Branislav Dimitrijević i Branko Ćalović
Izložba je deo programa “Nagrađeni na Memorijalu”, a priređena je u okviru obeležavanja 150 godina od rođenja Nadežde Petrović.
U okviru pratećeg programa, 19. aprila biće održano predavanje Monike Lajš Kisl “Dva grada – Dama razum i pisanje istorije”, a 19. maja Tonija Hildebrandta “Sanjanje napred – kategorije ne-linearnog i ne-cirkularnog vremena”.
Izložba će biti otvorena do 20. maja, a realizovana je uz podršku Ministarstva kulture Srbije i Grada Čačka.
*Fotografije: Slobodan Vukajlović
(SEEcult.org)
