Urošu Đuriću nagrada Sava Šumanović
Nagrada za likovnu umetnost “Sava Šumanović” za 2021. godinu dodeljena je slikaru i multimedijalnom umetniku Urošu Đuriću iz Beograda, na osnovu odluke žirija tog priznanja, koje su ustanovili pre 23 godine Novosadski sajam, Galerija Bel art i Centar za vizuelnu kulturu Zlatno oko, u želji da afirmišu delo Šumanovića (1896-1942) i podstiču razvoj savremenih umetničkih ideja na srpskoj umetničkoj sceni.
Đurić (1964, Beograd) je, kako je istaknuto u obrazloženju, zapaženo prisutan na umetničkoj sceni već više od tri decenije – pojavljuje se samo u predvečerje fatalnih 90-ih godina 20. veka, uoči epohalne krize i raspada Jugoslavije. Ranu afirmaciju stekao je zajedničkim izložbenim nastupima sa generacijskim kolegom Stevanom Markušem. Njihova karakteristična figurativna slika se koncepcijski potpuno izdvajala u tadašnjim "novomodernističkim" tendencijama, ali se ni jednog trenutka nije dovodila u pitanje adekvatnost pristupa karakteru sveta i duha vremena tog doba.
Đurić i Markuš 1994. godine objavljuju svoj Manifest autonomizma (1994) kojim su definisali primarnost ličnog principa u pristupu životu i umetnosti. Đurićeva umetnost, kako je istakao žiri, zapravo je zasnovana na čvstim konceptualnim stavovima bihejviorističkog tipa; to je umetnost ponašanja koja podrazumeva sukcesivne promene kako bi se izrekao autentično subjektivistički individualistički stav o svetu i vremenu u kome umetnik živi i stvara. Tog načela Đurić se konstantno pridržavao tokom svog celokupnog umetničkog opusa, bez obzira na "fasadne" manifestacije njegovih umetničkih tvorevina iskazanih slikom/slikarstvom, fotografijom, digitalnom manipulacijom, stripom, specifičnim perforrmativnim aktivnostima.
Uroš Đurić, Poslednja izložba savremene umetnosti, Likovna galerija KCB, foto: Bojan Kovačević / SEEcult
Neposredan povod za odluku žirija da dodeli Đuriću nagradu "Sava Šumanović" predstavlja njegova “Poslednja izložba savremene umetnosti", održana tokom oktobra i novembra 2020. godine u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda. Đurić tom izložbom sagledava poziciju pojma "savremena umetnost" u ambijentu aktuelnih socijalno-političkih odnosa pretpostavljajući da je "savremena umetnost ekvivalent kapitalizmu te da će, najverovatnije, odlaskom kapitalizma otići i savremena umetnost”.
“Zapravo, umetnik polazi od činjenice da je globalno vladajući sistem neutralisao delovanje umetnosti prisvojivši je - baš kao i sve druge oblasti svakodnevnog življenja, što je u suprotnosti sa izvornim značenjem umetničke savremenosti koja je opstajala i funkcionisala samo ako je bila kritički raspoložena prema društvenim zbivanima, ako je sublimisala htenje zajednice i ako je imala snage da ponudi nove društvene modele i etičke napomene”, istakao je žiri, navodeći da je Đurić specifičnim konceptom "Poslednje izložbe savremene umetnosti" prezentovao brojne pojedinačne radove iz različitih "faza" umetničkog delovanja, pokušavajući da unutar vlastite umetnosti iznađe i ponudi mogući model za pronalaženje istinskog egzistencijalnog smisla. Zbog toga i ta izložba efikasno i efektno nastavlja da promoviše Đurićevu posve individualističku i konfrontirajuću estetiku; da afirmiše njegovo nekonformističko, ali potpuno osmišljeno ponašanje u kojem elementima (van)umetničkog populističkog ponašanja "podupire" serioznost i punu smislenost svojih umetničkih ostvarenja.
Žiri je imao u svesti i podatak da je tokom protekle godine Muzej Albertina u Beču uvrstio u svoj fond sedam radova Đurića, nastalih od 1995. do 1997. godine.
“Činjenica da se Đurićevo delo našlo u svetski značajnoj zbirci Albertine koja čuva dela Leonarda da Vinčija, Mikelanđela, Rafaela, Albrehta Direra, Rembranta, Petera Paula Rubensa, Oskara Kokoške, Gustava Klimta, Egona Šilea i drugih svetski značajnih umetnika svakako je izuzetno dostignuće ne samo u biografiji jednog umetnika nego i u čitavoj našoj umetnost i kulturi”, navedeno je u obrazloženju žirija, koji je zaključio da je Đurić 30-godišnjim delovanjem i visokim dometima, izuzetnim i specifičnim ostvarenjima u aktuelnom trenutku, te doprinosom domaćoj umetnosti, dostojan nagrade koja nosi ime jednog od najznačajnijih umetnika u istoriji srpske umetnosti.
Odluku o dodeli nagrade “Sava Šumanović” Đuriću doneo je žiri koji su činili istoričarka umetnosti i kustoskinja Savremene galerije Zrenjanin Slavica Popov, direktorka Galerije Bel art u Novom Sadu Vesna Latinović i likovni kritičar Sava Stepanov iz Novog Sada, koji ističu da životna sudbina i umetnički profil Save Šumanovića poseduje paradigmatsku snagu - veliki slikar je bio stvaralac istančanog sluha koji je impulse svoga vremena pretočio u snažno umetničko delo.
Dosadašnji dobitnici nagrade “Sava Šumanović” su: Dragomir Ugren (1999), Mrđan Bajić (2000), Zdravko Mandić (2001), Dušan Otašević (2002), Miodrag B. Protić (2003), Živko Grozdanić (2004), Milan Blanuša (2005), Mileta Prodanović (2006), Balint Sombati (2007), Dragoljub Raša Todosijević (2008), Mira Brtka (2009), Vladimir Veličković (2010), Radomir Damnjanović Damnjan (2011), Zvonimir Santrač (2012), Olga Jevrić i Jerko Denegri (2013) i Slobodan Kojić (2014), Čedomir Vasić (2015) i Marija Dragojlović (2016), Rastislav Škulec (2017), Igor Antić (2018), Slavoljub Caja Radojčić (2019) i Milenko Prvački (2020).
Svečano uručenje nagrade “Sava Šumanović” za 2021. godinu biće održano 25. marta u 12 sati na Novosadskom sajmu, u okviru Međunarodne izložbe Art expo.
(SEEcult.org)
