Preminula Toni Morison
Američka književnica Toni Morison, dobitnica Nobelove i Pulicerove nagrade, koja je više od pet decenija opisivala život afroameričkog stanovništva, preminula je u Njujorku u 89. godini.
Toni Morison preminula je 5. avgusta uveče u bolnici posle kraće bolesti, saopštila je njena porodica, koja je, prema navodima medija, zatražila poštovanje privatnosti u vremenu žalosti.
Rođena 18. februara 1931. godine u Ohaju, Toni Morison napisala je 11 romana, od kojih su najpoznatiji “Voljena” i “Solomonova pesma”. Pisala je i književnost za decu, kratke priče, dramske tekstove...
Za roman “Voljena” dobila je 1988. godine Pulicerovu nagradu, kao i Američku književnu nagradu, a to delo je dobilo i filmsku verziju, u režiji Džonatana Dema, sa Oprom Vinfri i Denijem Gloverom u glavnim ulogama.
Nobelova nagrada za književnost dodeljena joj je 1993. godine, a tada je izjavila: “Mi umiremo. Možda je to značenje života. Ali mi govorimo jezik. Možda je to mera naših života”.
Među njenim najznačajnijim romanima su i “Žena u belom”, “Dom”, “Milosrđe”, koji su objavljeni i na srpskom, u izdanju Lagune. Takođe, autorka je hvaljenih romana “Džez”, “Raj”, “Ljubav”...
Toni Morison, 2008, foto: Angela Radulescu, CC BY-SA 2.0
U nagrađivanom romanu "Voljena" piše o odbegloj robinji Seti koja u teškim godinama koje su usledile nakon Građanskog rata živi u Ohaju, progonjena košmarnim sećanjima na farmu na kojoj je živela i radila. Njen novi dom zaposednuo je destruktivni duh koji čini sve da joj oteža život, ali prema kojem ona oseća beskrajnu nežnost. To je Voljena, njena kći kojoj je u vreme bekstva - u strahu da će biti uhvaćena i svirepo kažnjena, oduzela život. Na dečjem grobu nema čak ni imena, kao epitaf urezano je samo Voljena...
Književnica Margaret Atvud napisala je za književni dodatak Njujork tajmsa da je "Voljena" još jedan trijumf Toni Morison: "Zaista, njena svestranost, veština i dijapazon emocija ne poznaju granice. Ukoliko postoji ikakve sumnje u njen status jednog od najznačajnijih romanopisaca u Americi ne samo svoje generacije već uopšte, roman 'Voljena' će ih sve raspršiti".
Toni Morison bila je dugogodišnja urednica izdavačke kuće Random House i predavala na čuvenim univerzitetima kao što su Jejl i Prinston.
Dobitnica je još niz nagrada, među kojima je i nagrada Američkog PEN-a za životno delo.
Dobitnica je i Predsedničke medalje za slobodu koju joj je 2012. uručio tadašnji američki predsednik Barak Obama.
(SEEcult.org)
