Cinemaniac - Motovun 1976
Ovogodišnji “Cinemaniac”, prateći program 62. Filmskog festivala u Puli, predstavlja istraživački i izložbeni projekat fokusiran na antologijski Motovunski video susret, odnosno izdanje te međunarodne video radionice hrvatskih i italijanskih umetnika održane 1976. u Motovunu.
Na izložbi u MMC Luka, u organizaciji Apoteke – centra za savremenu umetnost i PFF-a, učestvuju Sanja Iveković, Dalibor Martinis, Goran Trbuljak, Claudio Ambrosini, Michele Sambin, Luigi Viola, Živa Kraus i Zdravko Milić.
Putem fotografija, dokumentacije i video radova, izložba predstavlja izbor realizovanih radova i preispituje uticaj, poziciju i značaj manifestacije na kojoj su 1976. godine u Motovunu svoje antologijske radove izveli Sanja Iveković, Martinis, Trbuljak, Ambrosini, Sambin i Viola.
Prema navodima kustoskinje Branke Benčić, 14. izdanje “Cinemaniaca” zasnovano je na prethodnim iskustvima i istraživanjima eksperimentalnih filmskih praksi i audiovizuelne baštine, uspostavljajući kontinuitet istraživanja istorijskih narativa o počecima video umetnosti u bivšoj Jugoslaviji kao savremene umetničke prakse, te artikulisanja i mapiranja razvoja novomedijske umetnosti tokom 70-ih godina, kada video postaje dominantan medij pokretnih slika, a novi mediji - fotografija, film i video ulaze na umetničku scenu.
Motovunski likovni susreti održani su 11 puta između 1972. i 1984. godine, u organizaciji Galerije del Cavallino iz Venecije i Etnografskog muzeja iz Pazina, te od 1976. godine i Galerije savremene umetnosti (danas MSU) iz Zagreba.
Okupili su umetnike različitih poetika, generacija i provenijencija, a među njima su bili i Marina Abramović, Ivan Ladislav Galeta, Tomislav Gotovac, Julije Knifer, Ivan Kožarić, Josip Diminić, Ivan Matejčić, Dora Maurer, François Morellet, Duba Sambolec, Mladen Stilinović, Miroslav Šutej, Ulay...
Motovunski susreti otvorili su nove mogućnosti saradnje italijanskih i jugoslovenskih umetnika, internacionalizaciju umetničkog prostora, interes za savremene umetničke prakse i recentna zbivanja u umetnosti, prostor za susrete, razmenu ideja i zajednički rad, u jedinstvenom krajoliku Motovuna. Iz političkog i društvenog konteksta, procese kulturne saradnje Italije i SFRJ, kako je navedeno u pratećoj publikaciji, moguće je sagledati i kao pozitivnu refleksiju Osimskih sporazuma iz 1975. godine, a u tom smislu tema “identiteta”, koja je obeležila susret iz 1976. godine, može zauzimati značajno mesto.
Iako su povremeno oscilirali u kvalitetu i doslednosti pri izboru umetnika, danas se među najznačajnije susrete u Motovunu ubrajaju oni koji su realizovani od 1974. do 1984, obuhvatajući teme: Projekat urbane intervencije (1974), Identitet (1976), Novi pejzaž, fotografija i polaroid (1977), Serigrafija (1978), Transformacije papira (1979), Mladi ’80/Nova slika (1980), Nova skulptura (1981), Na papiru (1983) i poslednji, Postmoderna arhitektura i motovunsko arhitektonsko nasleđe (1984).
Branka Benčić na otvaranju izložbe Cinemaniac 2015
Motovunski susreti, kako je navela Branka Benčić, anticipirali su neke modele produkcije, kolektivnog rada, procese internacionalizacije i međunarodne saradnje koje danas prisvajamo i podrazumevamo. Radi se o pionirskim, inovativnim modelima radioničke produkcije (novo)medijske umetnosti, kolaborativnim procesima produkcije umetničkog dela, rezidencijama kao mestima zajedničkog rada, (su)života i privremenog boravka umetnika, mestima privremene i intenzivne razmene i usvajanja znanja i veština. Motovunski susret važan je i radi sagledavanja transformacija tehnološke i produkcijske paradigme.
“U procesu smo vraćanja budućnosti videu, otkrivanja tada anticipiranog, a danas aktualnog potencijala. Osim toga, radi se o ‘sastavljanju’ arhiva produkcije krhke medijske građe, pionirskih video radova antologijskog značaja i dokumentacije koja prati saradnje umetnika i institucija. Susreti u Motovunu učestvuju u mapiranju diskurzivnog prostora koji ukazuje na potencijale video umetnosti i transnacionalnih mreža kao mogućnosti za novu generaciju umjetnika i kustosa”, navela je Branka Benčić, dodajući da se danas može reći da Motovunski susreti, na neki način, možda nikada i nisu prestali i izgubili kontinuitet, već su se vremenom transformisali. Likovni susreti izgubili su tadašnji oblik, ali Motovun je letnjom školom arhitekture i filmskim festivalom, ostao mesto susreta umetnika i umetnosti. Izložba je stoga podsetnik da su u Motovunu nastali neki od najznačajnijih radova u istoriji video umetnosti na kulturnom prostoru SFRJ.
Istraživanje posvećeno Motovunskim susretima nadovezuje se na prethodna iskustva i propitivanja eksperimentalnih filmskih praksi, savremene umetnosti i audiovizuelne baštine, poput izložbenih i istraživačkih projekata Nevidljivi MAFAF (2010-2011), ili Video, televizija, anticipacija, čime se uspostavlja kontinuitet istraživačkih praksi, te artikulišu i ponovo sagledavaju istorijski narativi o počecima video umetnosti u SFRJ kao savremene umetničke prakse. Istovremeno se mapira razvoj novomedijske umetnosti tokom 1970-ih godina – obuhvatajući umetnike i njihove radove, teme i kontekste, te modele produkcije i prezentacije umetnosti, kako bi se povezale ideje, institucije, umetnici, radovi i nova publika.
Projekat “Cinemaniac/Misliti film” predstavlja istraživačku platformu koja istražuje veze filma, pokretnih slika i savremene umetnosti, a od 2002. godine realizuje se kao prateći program Pulskog filmskog festivala. Predstavlja mesto prezentacije recentne hrvatske i međunarodne produkcije filmova/videa umetnika, eksperimentalnog filma i multimedijalnih instalacija, otkrivanja i artikulisanja filmske i umetničke baštine.
Izložba “Cinemaniac 2015 – Motovunski video susret 1976” otvorena je u MMC Luka do 14. avgusta.
Prateća publikacija, štampana je u okviru istraživanja i projekta “Motovunski video susret 1976”, sastoji se od eseja, koji je moguće preuzeti OVDE, fotodokumentacije i reprinta fragmenta originalnog kataloga.
(SEEcult.org)
