Grozdanićev Kiefer-Knifer
Izložba slika Živka Grozdanića Gere “Kiefer-Knifer” biće otvorena 8. aprila u novosadskoj galeriji “Zlatno oko”, a predstavlja radove realizovane postupcima nemačkog slikara Anselma Kifera (Kiefer) i hrvatskog Julija Knifera, kojima Grozdanić izražava politički stav, idejno determinisan političkom krizom u bivšoj Jugoslaviji i atmosferom neposrednog raspada države. Osnovna ideja radova “Kifer-Knifer” pre svega je politički stav - umetnik reaguje na narastajući haos kako globalne kulture, tako i malih lokalnih pozicija.
Izložba slika Živka Grozdanića Gere “Kiefer-Knifer” biće otvorena 8. aprila u novosadskoj galeriji “Zlatno oko”, a predstavlja radove realizovane postupcima nemačkog slikara Anselma Kifera (Kiefer) i hrvatskog Julija Knifera, kojima Grozdanić izražava politički stav, idejno determinisan političkom krizom u bivšoj Jugoslaviji i atmosferom neposrednog raspada države.
Osnovna ideja radova “Kifer-Knifer” pre svega je politički stav - umetnik reaguje na narastajući haos kako globalne kulture, tako i malih lokalnih pozicija.
Prema navodima Grozdanića, početkom 90-ih godina, nepreciznim definicijama pojmova kao što su istorija, nacija, država, granica, narod.., političke elite na vlasti uvele su Srbiju u građanski rat. Grozdanić je dodao da danas, refleksija tog rata ciklusu radova ‘Kiefer-Knifer’ daje isti smisao kao i početkom 90-ih, pa njegov umetnički rad “20 godina generišu događaji političke entropije u kojoj se još ne vide obrisi društva koje će gore navedene pojmove redefinisati”.
Radovi koji su označeni nazivom “Kifer-Knifer”, nastali od 1989. do 2010. godine pripadaju u Grozdanićevom opusu serijalu “Alegorije”.
Prve četiri slike realizovane su 1989. godine za potrebe poslednjeg Bijenala mladih u Rijeci, sa idejom da se, osim formalno umetničkih razloga, iznese lični stav u odnosu na politička previranja u “srbijanskom nacionalnom korpusu”.
Prema navodima Grozdanića, postupak koji je koristio u realizaciji 17 slika “Kifer-Knifer” može se objasniti teorijom koja se zasniva na procesima uključivanja drugih ikonografija ili istorijskih izvora.
Podsećajući na reči Serža Danija: “Jednostavno je, ljudi prave radove, a mi radimo sa njima šta možemo, koristimo ih za sebe”, Grozdanić je naveo povodom izložbe da je u toj izjavi sadržana suština terorije koju Nikolas Burio nazvao postprodukcijom. Umetnost postprodukcije nastaje kada umetnik reaguje na određene simptome u drsustvu, pre svega u polju politike, kada svoje stavove unosi u druge radove ili iznosi svoje stavove pomoću radova drugih umetnika.
Takva “aneksija” tuđih radova, u kojoj umetnici postprodukcije rade sa objektima koji su već u opticaju, otvorena je forma koja se može “dopisivati” i tako stvarati nove forme umetnosti.
“Poput Dišana, ja sam izabrao i prisvojio, radove Anselma Kifera i Julija Knifera, koji su u svojim radovima iskazali politički stav unutar svoje nacionalne kulture. Anselm Kifer, kritiku nemačkog društva, posebno odgovornost za holokaust, u periodu do završetka Drugog svetskog rata, zasniva na učenjima koje spoznaje u disciplini Kabale, škole mišljenja koja se bavi mističnim aspektima židovstva. To je skup ezoteričnog učenja koji objašnjava odnose između večnog i smrtnog. Za Kifera “Kabala”, koja je skup spisa izvan Biblije, služi kao model postavljanja komplikovanih ontoloških pitanja Nemcima! On konstruiše rizičnu poziciju, sebe postavlja u poziciju kabaliste i izvodi specifičan ‘židovski verski obred’ unutar traumatičnih datuma Nemačke istorije u XX veku”, naveo je Grozdanić.
Radovi Kifera za njega stoga predstavljaju moćan politički iskaz koji mu je poslužio da ikonografiju slika, tehniku i sve dominantne elemente Kiferove umetnosti, iskoristi kao svoju političku platformu sa koje iskazuje stavove prema srpskoj politici tokom druge polovine 80-ih godina pa sve do današnjih dana.
Podsećajući da se radovi hrvatskog umetnika Julija Knifera zasnivaju na specifičnoj tautologiji, ponavljanju meandra kroz celokupan opus, Grozdanić je naveo da je doslednost Knifera, koji je ranih 90-ih otišao u Francusku, gde je i umro 2004. godine, iskazana i u njegovim političkim stavovima u trenutku “nacionalne euforije” koja je obuzela i Hrvatsku.
Na Venecijanskom bijenalu je predstavljao Hrvatsku iako je bio bez državljanstva, demonstrirao je svoj stav izjavama da odbacuje nacionalne i geografske pripadnosti (Umjetnost je jedino moje utočište).
“Takvim disidentskim iskazima Knifer direktno razočarava naciju i ostaje dosledan 40-godišnjem ponavljanju meandra kao ličnog označitelja. Ravnodušnost prema nacionalnoj konsolidaciji je ujedno i Kniferova zabrinutost za identitet
hrvatske kulture”, dodao je Grozdanić.
Teoretičar umetnosti Miško Šuvaković, u tekstu za monografiju o Grozdaniću, objašnjava ciklus radova “Kifer-Knifer” konstatacijom da je reč o slikarskom performansu eklektičnog karaktera.
Prema navodima Šuvakovića, konfrontirati “Kifera” i “Knifera” u jednom delu, bio je provokativan i transgresivan zahvat. Original je postao inter-pikturalni-tekst u premeštanju unutar savremenog sistema slikarstva. S druge strane, Grozdanić je iskazao bitnu identifikacionu nameru sa značajem, ulogom i vrednošću tih slikara. Postmoderno slikarstvo je postalo, u njegovom radu, reciklaža same savremenosti slikarstva na kraju istorije slikarstva.
*U PRILOGU: Tekst Miška Šuvakovića u monografiji o Grozdaniću o ciklusu radova “Kifer-Knifer”
(SEEcult.org)
