Tranzicioni Balkan u Atini

Festival balkanske umetnosti u Atini “Tranzicije” predstavlja od 5. do 16. marta umetnike iz Hrvatske, Srbije, Slovenije, Crne Gore, Makedonije, Bugarske, Rumunije i Moldavije, koji su poslednjih godina uzdrmali međunarodnu scenu radikalnim formama i visoko politizovanim praksama, a ovoga puta transformišu Kulturni centar Onazis u otvorenu platformu za umetničku razmenu i kritičko razmišljanje, rušeći tabue i stereotipove.

Među učesnicima festivala “Transitions 1. Balkans” je i zvezda svetske umetničke scene Marina Abramović, koja je rodni Beograd napustila pre gotovo pola veka, a 7. marta je razgovarala o svojoj metodi i praksi performansa s direktorom festivala Perforacije i predsednikom udruženja Domino iz Zagreba Zvonimirom Dobrovićem, koji je i jedan od kustosa atinskog festivala.

Osim Dobrovića, posebne programske celine festivala “Tranzicije” potpisuju, uz umetničku direktorku Kulturnog centra Onazis Katiu Arfara, i Christos Carras i članice Teorije koja Hoda iz Beograda Ana Vujanović, Bojana Cvejić i Marta Popivoda, koje su osmislile debatni program.

      Marina Abramović i Zvonimir Dobrović

Festival “Tranzicije”, prema navodima organizatora, širi i produbljuje kulturni dijalog društava u radikalnim političkim i ekonomskim promenama, kao i ekstremnim socijalnim fenomenima, sa fokusom na dinamičke umetničke scene. Umetnici probijaju tokom devetodnevnog programa granice performasa, plesa, teatra, vizuelnih umetnosti i muzike, otkrivajući atinskoj publici neviđenu stranu Balkana.

Cilj festivala “Tranzicije”, koji je osmišljen kao geopolitičko-kulturni događaj, jeste produbljivanje dijaloga sa društvima koja su u poslednje dve decenije bila svedoci radikalnih političkih i privrednih promena.

Umetnička direktorka pozorišne i plesne scene KC Onazis Katia Arfara, koja je i umetnička direktorka festivala “Tranzicije”, istakla je da je ključni trenutak njenog dugogodišnjeg istraživanja regiona Balkana bio susret sa Dobrovićem tokom Perforacija u Zagrebu 2012. godine.

“Smatram da su upravo Perforacije glavna balkanska platforma za performans, pozorište i ples koja podržava radikalu interdisciplinarnu umetnosti ne samo eminentnih, već i mladih umetnika u usponu. Kad sam doživela Noć performansa i Veče invazivnih vrsta, bila sam uverena da će pozivanje Dobrovića da pripremi sličan program u Atini ponuditi grčkoj publici najznačajnije balkanske umetnike, a istovremeno produbiti u njima svest o ekologiji”, istakla je Katia Arfara, uverena da počinje nova, dugoročna saradnja KC Onazis, Perforacija i nezavisne balkanske umetničke scene.

      Invazivna večera

I početak festivala “Tranzicije” bio je u znaku saradnje sa Dominom, odnosno manifestacije “Invazivna večera” koja spaja ekologiju, kulinarstvo i izvođačke umetnosti u jedinstvenu formu.

Noć performansa, najpoznatiji “izvozni” brend festivala Perforacije, održavana je do sada u Zagrebu, Splitu, Beogradu, Ljubljani, Skoplju, Francuskoj i SAD, a 7. marta je i atinska publika imala priliku da vidi peformanse hrvatskih umetnika Alena i Nenada Sinkauza, Brune Isakovića i Petre Kovačić iz Hrvatske, Bojane Radulović iz Crne Gore, Tsveteline Stoyanove iz Bugarske i Igora Josifova iz Makedonije.

Uoči “Noći performansa”, održano je predavanje i javni razgovor Marine Abramović i Dobrovića, povodom metode kojom ta svetski slavna umetnica podučava publiku veštinama izvođenja i posmatranja vremenski dugih performansa, a uključuje niz vežbi koje potiču od njenog verovanja da svakome (nezavisno od životnog doba, nacionalnosti, roda, rase, seksualnosti, socijalne klase, telesne sposobnosti ili materinjeg jezika) može goditi veća prisutnost u datom trenutku.

        Alen i Nenad Sinkauz

U okviru pozorišnog segmenta, izvedena je predstava “Proklet bio izdajica svoje domovine” Olivera Frljića, a 8. marta na programu je predstava “Clear History” Nicolete Esinencu iz Bugarske i stendap tragedija Sanje Mitrović iz Srbije “Kratka istorija plakanja” koja preispituje društvene i kulturne mehanizme povezane sa ispoljavanjem emocija, a nastala je na istraživačkim putovanjima autorke kpoz Balkan i Holandiju.

Za 9. mart najavljena je predstava “1 siromašan i jedna 0” zagrebačkog kolektiva BADco, dan kasnije predstaviće se Milo Rau iz Rumunije predstavom “Poslednji dani Čaušeskua”, u produkciji Internacionalnog instituta za političko ubistvo (IIPM), dok će 12. marta Ana Vujanović i Saša Asentić iz Srbije izvesti atinsku verziju zajedničkog performansa “On Trial Together”. Provokativni bugarski reditelj Ivo Dimchev izvešće 14. marta predstavu “Som Faves”, kada je na programu i predstava Janeza Janše iz Slovenije “Ko je sledeći?” Učestvuje i Via Negativa iz Ljubljane predstavom “Just the Beginning”, te Gianina Cărbunariu iz Rumunije predstavom “Typographic Capital Letters”.

       On Trial Together, Ana Vujanović i Saša Asentić

Muzički deo festivala počinje programom “Eksperimentalni Beograd” u okviru kojeg će nastupiti eminentni predstavnici beogradske eksperimentalne scene: kompozitorka Svetlana Maraš, gitarista WoO i medijski umetnik Izvanredni Bob. Oni će predstaviti 9. marta program specijalno pripremljen za tu priliku, koji čine ambijentalni zvučni pejzaži, eterični noise i generički video. Svetlana Maraš će  izvesti i performativnu instalaciju “Burgeois”.

U okviru atinskog festivala, rumunski umetnik Dan Perjovschi održaće 10. marta predavanje na temu “Od muzejskog do Fejsbuk zida”.

Za završnicu je, u organizaciji Teorije koja Hoda iz Beograda, najavljena javna debata o umetnosti, teoriji i kolektivnim akcijama, uz učešće predstavnika nezavisnih kulturnih scena iz Hrvatske, Srbije, Rumunije, Makedonije, Slovenije i Grčke. Uvod u diskusiju biće film Marte Popivode “Cultural Worker 3 in 1”.

Sajt Kulturnog centra Onazis je www.sgt.gr

(SEEcult.org)