Generacija (Ex) Yu u Beču
Festival Wiener Festwochen u Beču predstavlja u posebnom programu, “Generation (Ex) Yu”, radove umetnika sa prostora bivše Jugoslavije rođenih 70-ih godina koji su, iako vrlo mladi, ipak iskusili život u Titovoj multinacionalnoj zemlji, a posle njenog raspada i ratova, morali su da se snađu u novim nacionalnim tvorevinama.
Među njima su Dejan Kaluđerović, Alexsander Nikolić, Saša Asentić, Oliver Frljić, Boris Dežulović, Sanja Mitrović i Milena Marković, a radovima na Forumu Festwochena se direktno ili indirektno odnose prema iskustvu života u dva ili više sistema, kao i u današnjoj Evropskoj uniji.
Nakon više migracionih talasa, oko 300.000 ljudi sa prostora bivše Jugoslavije došlo je u Beč, a mnogi od njih su i umetnici.
Među njima je i Dejan Kaluđerović iz Beograda, koji učestvuje instalacijom “Europoly" (The European Union Identity Trading Game), kojom principe poznate društvene igre “monopol” prenosi na situaciju imigranata u EU. Kaluđerović poziva publiku da igra za svoj identitet, status državljanina EU, svoj život...
Instalacija “Europoly”, kojom Kaluđerović ukazuje na uticaj EU na ljudski identitet, biće izložena od 25. maja do 6. juna u Schauspielhausu, a posetioci će moći da iskuse iz prve ruke, upuštajući se u subverzivnu igru trgovine EU identitetima, kako je to kada svaki aspekt života određuju novac i zakoni.
Kaluđerović je rođen 1972. godine u Beogradu, a u Beču živi poslednjih šest godina i izlagao je širom Evrope.
Novosadski koreograf Saša Asentić učestvuje od 25. do 27. maja performansom “Moja privatna biopolitika”, a sa dramaturgom Anom Vujanović iz Beograda, kako je najavljeno, održaće 28. maja i radionicu, uz učešće plesača, koreografa, teoretičara i kritičara iz Beča. Ana Vujanović će dati i uvod uoči prvog izvođenja 25. maja, a govoriće o savremenoj plesnoj sceni u jugoistočnoj Evropi, dok je posle Asentićevog performansa predviđen razgovor s publikom.
Asentić u tom radu, između ostalog, postavlja pitanje o strategiji koju bi istočnoevropski umetnik trebalo da izabere kako bi uspeo na umetničkoj sceni kojom dominiraju zapadni Evropljani.
Među učesnicima programa “Generation (Ex) Yu” je i Alexander Nikolić, aktivista i umetnik rođen u Beču, koji će premijerno predstaviti rad “Bed and Breakfast”.
Posetioci su pozvani da iskuse gostoprimstvo kakvo pružaju rođacima i prijateljima ljudi iz bivše Jugoslavije koji su se doselili u Beč pre četrdesetak godina. Nikolić će biti vodič kroz Beč, a za kraj njegovog rada, 5. juna, predviđena je “tombola”, lutrija identiteta.
Publika bečkog festivala videće i nagrađivanu predstavu “Turbo folk” Olivera Frljića, koja će imati austrijsku premijeru 4. juna, u izvođenju Hrvatskog narodnog kazališta Ivana pl. Zajca iz Rijeke.
Frljićeva hit predstava problematizuje fenomen novokomponovane narodnjačke muzike i njenih pratećih efekata, a od premijere krajem maja 2008. godine do danas učestvovao je na mnogim festivalima, poput Budimpeštanskog prolećnog, berlinskog “Beyond Belonging“, Sterijinog pozorja u Novom Sadu, 14. Festivala bez prevoda u Užicu...
Austrijsku premijeru imaće i predstava “Hoćete li ikada biti ponovo srećni” (Will you ever be happy again?) Sanje Mitrović iz Beograda, koprodukcija beogradskog Centra za kulturnu dekontaminaciju (CZKD) i Het Veem teatra iz Amsterdama, koja je svojevrsna paralela o stanju srpskog i nemačkog naroda posle ratova, a premijerno je izvedena 2008. godine u okviru specijalnog programa 42. Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala (BITEF) “Istina u pozorištu”.
Predstava Sanje Mitrović, koja će biti igrana u Beču 26. i 27. maja, postavlja pitanje sa kojim se suočava veliki deo srpske populacije, kao što se pitao i nemački narod na kraju Drugog svetskog rata. Nemci su taj momenat zvali “nulti sat” kako bi simbolično označili želju za novim početkom, ali se pokazalo da je to bila iluzija, jer niko ne može da pobegne od sopstvene istorije.
Sanja Mitrović, koja je rođena 1978. kod Beograda, a živi u Holandiji od 2001. godine, rediteljka je te predstave i igra u njoj sa Jochenom Stechmannom iz Nemačke.
Publika bečkog festivala videće 31. maja i 1. juna i dramu “Šuma blista” beogradske autorke Milene Marković, u adaptaciji i režiji Tomija Janežića iz Slovenije i izvođenju Ateljea 212 iz Beograda, što će biti premijera tog komada na nemačkom govornom području.
“Šuma blista” kroz nekoliko paralelnih priča, tokom jedne noći u jednoj kafani, prikazuje svet ljudi sa margine u kojem autorka pronalazi i lepotu i ljubav. Među glavnim likovima su kafanska pevačica i bivši trener lokalnog kluba, alkoholičar i barmen, kao i devojke sa puta, koje bi da dožive i zarade ponešto...
Za 13. i 14. jun najavljena je predstava “Generacija 91-95 (Ili sat hrvatske povijesti)” Borisa Dežulovića, Gorana Ferčeca i Boruta Šeparovića, u izvođenju Zagrebačkog kazališta mladih, koja je zasnovana na Dežulovićevom satiričnom romanu “Jebo sad hiljadu dinara”. Kroz fiktivnu zbunjujuću priču o apsurdnom susretu dve grupe prerušenih vojnika na tajnom zadatku, pripadnika HVO i Armije BiH, daje svojevrsnu ratnu hronologiju 90-ih i vremena koje je prethodilo.
Jedini realni element su dečaci, koji učestvuju, izabrani na audiciji u Zagrebu, a rođeni u vreme rata, za koji su čuli samo posredno - kroz priče roditelja ili starijih poznanika.
Javna diskusija sa učesnicima programa “Generacija (Ex) Yu” - Asentićem, Frljićem, Tomijem Janežićem, Kaluđerovićem, Sanjom Mitrović, Nikolićem i Šeparovićem, koju će voditi Rijana Jeger, biće održana 5. juna u Looshausu, a organizovana je u saradnji sa KulturKontaktom Austrija.
Festival Wiener Festwochen počeo je 14. maja, a do 20. juna predstavlja raznovrstan program pozorišnih, muzičkih, vizuelnih i plesnih umetnika i slavnih reditelja, koje objedinjuje pitanje “Sve je rezličito?”, koje se može odnositi na mnoge oblasti, od politike, preko današnjeg društva, do umetnosti i sopstvenog, posebno umetničkog života.
Među arakcijama programa su “Factory 2” Krystiana Lupe, gotovo nepoznat Euripidov komad “Helen”, koji je režirao Luc Bondy, a preveo Peter Handke za Burgtheater. Proslavljeni Alvis Hermanis i njegov ansambl Jaunais Teatra iz Rige istražuje pogrebne rituale u Litvaniji i priče pokojnika u novom delu čiji je prolog smešten na bečko centralno groblje.
Produkcija “100 Percent Vienna” Rimini Protokolla obuhvata intervjue sa sto stanovnika Beča, koji će dati reprezentativni portret austrijske prestonice, a južnoafrički umetnik Brett Bailey predstaviće u Etnografskom muzeju instalaciju koja se bavi kolonijalnim i postkolonijalnim zločinima Evropljana i posebno genocidom koji su nemačke trupe izvršile u Namibiji.
Korejsko-američka rediteljka Young Jean Lee u predstavi “The Shipment” ukazuje na potisnuti rasizam belaca u SAD, a Daniel Veronese učestvuje Ibzenovom “Norom” postavljenom u današnju Argentinu. Među gostima bečkog festivala je i brazilski reditelj Enrique Diaz koji s grupom vizuelnih umetnika iz Rija ukazuje na fenomen “drugog”, dok Meg Stuart predstavlja novu koreografiju “Do Animals Cry” o emotivnim transformacijama koje menjaju ljudska u druga bića.
Alain Platel novim radom “Out of Context” predstavlja društveno neprihvatljivo i obično zastrašujuće stanje ljudske duše i tela.
Učestvuje i Kornél Mundruczó iz Budimpešte, dramatizacijom futurističkog romana “Led” Vladimira Sorokina.
Među zvezdama festivala je i Robert Lepage, koji učestvuje modernim epom “Lipsynch”, te Peter Stein, koji predstavlja novu verziju “Demona” Dostojevskog, kao i Frank Castorf, koji je komad “Nach Moskau” zasnovao na Čehovljevoj drami “Tri sestre” i priči “Seljaci”.
Početak i kraj pozorišnog programa Wiener Festwochena posvećen je austrijskoj nobelovki Elfriede Jelinek i njenim dramama “Rechnitz” i “Die Kontrakte des Kaufmanns”.
Sajt Wiener Festwochena je www.festwochen.at
(SEEcult.org)
