Sretenoviću Pavle Vasić
Nagrada “Pavle Vasić” Udruženja likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije (ULUPUDS) za 2016. godinu dodeljena je istoričaru i teoretičaru umetnosti dr Dejanu Sretenoviću, za knjigu “Urnebesni kliker, umetnost i politika beogradskog nadrealizma”, u izdanju Službenog glasnika - metodološki i strukturalno savremeno koncipiranu problemsku studiju koja nudi inovativnu interpretaciju i relevantnu kontekstualizaciju beogradskog nadrealizma.
Zasnovana na iscrpnim istraživanjima i kritičko-analitičkom promišlјanju raspoloživog umetničkog materijala i relevantne bibliografske građe, Sretenovićeva knjiga ne negira rezultate prethodnih istraživanja, nego ih suptilno koriguje i dopunjava, proširuje i unapređuje novim podacima i zaklјučcima. Kroz identifikaciju i eksplikaciju različitih vidova umetničkog ispolјavanja i strategija delovanja vodećih nosilaca, Sretenović prati proces artikulacije nadrealističkog praktičnog i teorijskog diskursa u beogradskoj sredini. Analizirajući inovacijske aspekte vizuelne eksperimentacije beogradskih nadrealista zasnovane na automatskom pisanju i kolažno-montažnom postupku, kao i modele njene prezentacije kroz paradigmu Ristićevog “Nadrealističkog zida”, autor ukazuje na suštinske promene koje je u domenu morfologije, fenomenologije i ontologije umetničkog dela doneo taj pokret i apostrofira njegove anticipatorske komponente, istakao je u obrazloženju žiri koji su činili istoričari umetnosti: dr Vesna Kruljac (predsednica), Draginja Maskareli i prof. dr Dragan Bulatović.
Paralelno, kao temelјna idejna ishodišta ideologije beogradskog nadrealizma, nagrađena knjiga razmatra ''metod simulacije'' i ''topos ludila'' kroz prizmu tada aktuelne psihoanalitičke teorije, afinitet vodećih protagonista ka marksističkoj teoriji i njihovu opredelјenost za socijalnu revoluciju. Čitane u složenim kontekstualnim vezama, navedene determinante poslužile su Sretenoviću kao pouzdan osnov u određivanju mesta beogradskog nadrealizma u hijerarhiji značenja jugoslovenskog međuratnog i posleratnog društva, kao i u kontekstu internacionalne umetnosti avangarde, istakao je žiri.
Imajući u vidu činjenicu da je beogradski nadrealizam svojom intermedijalnom praksom poništavao granice između različitih umetničkih disciplina i da je primenjena umetnost bila jedno od dominantnih polјa eksperimentacije njegovih eksponenata, članovi žirija istakli su da Sretenovićeva knjiga predstavlјa izvanredan doprinos istoriji i teoriji srpske avangarde koji zaslužuje nagradu “Pavle Vasić”.
Nagrada “Pavle Vasić” dodeljuje se na osnovu konkursa za tekstove u oblasti primenjene umetnosti i dizajna objavljene u svim vrstama stručnih publikacija (monografije, knjige, zbornici), teoretski i kritički rad o primenjenoj umetnosti objavljen u medijima, kao i za autorske izložbe uz odgovarajući stručan tekst.
Na konkurs za radove objavljene tokom 2016. godine prijavlјeno je osam kandidata, a žiri je jednoglasno dodelio nagradu Sretenoviću, kustosu Centra za vizuelnu kulturu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, čija recentna istraživanja obuhvataju savremenu umetnost i teoriju, prakse avangardne i eksperimentalne umetnosti, kao i odnos umetnosti i ideologije u jugoslovenskoj umetnosti 20. veka.
Sretenović je i autor knjiga “Umetnost prisvajanja” (2013), “Raša Todosijević. Was ist Kunst?” (2002) i “Art in Yugoslavia 1992–1995” (1997), a priređivač je i više zbornika i kustos je više desetina izložbi, te dobitnik nagrade “Lazar Trifunović” (2009), nagrade Društva istoričara umetnosti za autorsku izložbu (2000. i 2010) i priznanja za kustosa godine prema izboru Nacionalnog komiteta IKOM-a i Muzejskog društva Srbije (2007).
U najužoj konkurenciji za nagradu “Pavle Vasić” za 2016. godinu bila je originalna studija slučaja scenskog dizajna Irene Šentevske “The swinging 90’s. Pozorište i društvena realnost Srbije u 29 slika”, koju je žiri opisao kao važan teorijski doprinos savremenom čitanju fenomena pozorišne umetnosti.
Napominjući da su i ostali prijavlјeni radovi takođe vredni pažnje, žiri je naveo da je raspravni tekst Marije Bujić u katalogu izložbe “Stolice: vekovi trajanja” referentan primer stručne obrade i prezentacije predmeta iz fundusa Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu, dok knjiga Mirjane Lukić “Arhitektura podzemlјa” predstavlјa koristan prilog studijama arhitekture. Teorijsko-kritička studija Đorđa Alfirevića “Ekspresionizam u srpskoj arhitekturi” pionirski je poduhvat u sagledavanju i tumačenju čitavog jednog toka u istoriji srpske arhitekture 20. i 21. veka, a “Naselјeni crtež. Knjiga eseja o likovnom radu Ranka Radovića” grupe autora, nudi retrospektivni osvrt na bogat, diskurzivan i višeznačan opus i ličnost njegovog tvorca. Knjiga Jerka Denegrija “Posleratni modernizam / neoavangarde / postmodernizam. Ogledi o jugoslovenskom umetničkom prostoru 1950-1990”, kako je istakao žiri, predstavlјa dragocen doprinos tumačenju i mapiranju najvažnijih tokova domaće umetničke produkcije druge polovine 20. veka, dok kritički tekst Andrijane Danilović “Kreči da bude čisto, pa prodaj za bilbord” skreće pažnju na recentnu praksu devastiranja, sistematskog uklanjanja murala u urbanim ambijentima Srbije i Hrvatske. U konkurenciji je bila i knjiga eseja Borke Božović “Naseljeni crtež” o likovnom radu Ranka Radovića.
Dodela nagrade “Pavle Vasić” ULUPUDS-a tradicionalno je organizovana 13. marta u Svečanoj sali Rektorata Univerziteta umetnosti u Beogradu.
Pokrovitelj nagrade je Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, a medju dobitnicima su prof. dr Milanka Todić (za 2015), prof. dr Jelena Todorović, te Nebojša Milenković, Suzana Vuksanović, Valentina Brdar, Marina Kocareva Ranisavljev...
(SEEcult.org)
