Monografija o Lifki
Aleksandar Lifka, začetnik kinematografije na ovim prostorima i jedna od najzaslužnijih ličnosti za promociju “pokretnih slika” u prvoj polovini 20. veka, dobija reprezentativnu monografiju u okviru 18. Festivala evropskog filma Palić, koji će biti održan od 16. do 22. jula. Kapitalnu monografiju “Lifka i Lifke” objavljuju palićki festival i Jugoslovenska kinoteka, povodom 100 godina postojanja Lifkinog stalnog bioskopa u Subotici.
Aleksandar Lifka, začetnik kinematografije na ovim prostorima i jedna od najzaslužnijih ličnosti za promociju “pokretnih slika” u prvoj polovini 20. veka, dobija reprezentativnu monografiju u okviru 18. Festivala evropskog filma Palić, koji će biti održan od 16. do 22. jula.
Kapitalnu monografiju “Lifka i Lifke” objavljuju palićki festival i Jugoslovenska kinoteka, povodom 100 godina postojanja Lifkinog stalnog bioskopa u Subotici.
Monografija prvi put detaljno istražuje razvojni put i prikazivačku delatnost porodice Lifka, a na njoj je radilo 15 istoričara filma i biće objavljena u dvojezičnom formatu (na srpskom i engleskom jeziku).
Lifkina monografija nije samo delo o njemu, već i o ostalim članovima njegove porodice koji su se takođe bavili prikazivanjem filmova. Monografija prati put porodice Lifka od severne Italije, preko Austrije, Mađarske, Rumunije, Bugarske, Slovenije, Hrvatske, Bosne i Srbije.
U tom izdanju prvi put će biti objavljene mnoge do sada nepoznate činjenice i nepoznata dokumenta. Studija je pisana sa ambicijom da na naučan način obradi njihov doprinos razvoju evropske kinematografije, izjavio je povodom izlaska te knjige direktor Otvorenog univerziteta Subotica (izvršnog producenta Festivala Palić) Blažo Perović.
Lifka je prvi put posetio Suboticu 1905. godine, kada je oduševljenim meštanima predstavio svoj putujući električni bioskop u kojem je prikazivao kratke filmove različite tematike i žanra.
Prilikom druge posete Subotici, 1911. godine, Lifka je u hotelu “Hungaria” osnovao prvi stalni bioskop u Subotici, a sa majkom i bratom, takođe zaljubljenicima u film, i nastanio se u tom gradu.
Bioskop je zvanično počeo da radi 1. oktobra 1911. godine, a štampa je zabeležila da je 12. oktobra 1911. prvi put prikazan celovečernji igrani film.
Monografija “Lifka i Lifke” predstavlja početak temeljnog istraživanja istorijskih dokumenata u vezanih ne samo za prikazivačku delatnost porodice Lifka, već i snimanje filmova kojim su se takođe bavili.
Za naredno, 19. izdanje Festivala evropskog filma Palić najavljeno je i drugo, dopunjeno izdanje monografije.
Tokom ovogodišnjeg Festivala, u okviru debatnog programa, biće održan i okrugli sto na temu “Lifka i Lifke”.
Palićki festival svake godine dodeljuje i nagradu “Aleksandar Lifka” za izuzetan doprinos evropskoj kinematografiji, a među dosadašnjim dobitnicima su Lučijan Pintilije (Lucian Pintilie), Jirži Mencel (Jirí Menzel), Margareta fon Trota (Margarethe von Trotta), Kšištof Zanusi (Krzysztof Zanussi), Dušan Makavejev, Eva Ras, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Teo Angelopulos (Theo Angelopoulos), Ištvan Sabo (István Szabó), Mikloš Jančo (Miklós Jancsó), Peter Bačo (Péter Bacsó), Ken Louč (Ken Loach), Goran Paskaljević, Ken Rasel (Ken Russel), Miki Manojlović...
Prošle godine nagrada “Lifka” dodeljena je francuskom reditelju Konstantinu Kosti Gavrasu (Costa) i srpskom reditelju Goranu Markoviću.
Lifki je bio posvećen i jedan od okruglih stolova palićkog festivala i prošle godine, a rad tog pionira filmske umetnosti moguće je upoznati i kroz film “Bioskop Lifka” Branislava Todorovića-Klinića, koji je prikazan u Beogradu na petom Beldocs festivalu dokumentarnog filma.
Roditelji Lifke su bili Česi, ali je on rođen u Rumuniji, a živeo je u Austro-Ugarskoj. Kasnije se preselio i ostao u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji. Prvi bioskop sagradio je u Trstu 1900. godine, a veći deo nasledstva je iskoristio da kupi kameru.
Lifka je na prostoru današnje Srbije prvi snimao filmskom kamerom, pretežno dokumentarce.
Većina njegovih filmova je nesrećnim okolnostima spaljena, a samo neki njihovi delovi su sačuvani, koji su i korišćeni u filmu “Bioskop Lifka”, čiji je producent, scenarista i režiser Branislav Todorović-Klinić.
Nakon Drugog svetskog rata, Lifka je usvojio dve sirotice iz Budimpešte, a jedna od njih, prisećajući se oca u filmu, dočarava njegov život.
Osim delova Lifkinih filmova, “Bioskop Lifka” pokazuje i dosad nedostupne dokumente i predmete.
Sajt Palićkog festivala je www.palicfilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
