16. Palić, uprkos krizi

Festival evropskog filma Palić, uprkos upola manjem budžetu od planiranog, prikazaće od 18. do 24. jula zanimljiv izbor provokativnih i crnohumornih filmova u takmičarskom programu i selekciji “Parelele i sudari”, uz fokuse na finsku i mađarsku kinematografiju, ostvarenja mladih evropskih reditelja i omaže ovogodišnjim dobitnicima nagrade “Aleksandar Lifka” - britanskom veteranu Kenu Raselu (Russell) i srpskom glumcu Predragu Mikiju Manojloviću.

Festival evropskog filma Palić, uprkos upola manjem budžetu od planiranog, prikazaće od 18. do 24. jula zanimljiv izbor provokativnih i crnohumornih filmova u takmičarskom programu i selekciji “Parelele i sudari”, uz fokuse na finsku i mađarsku kinematografiju, ostvarenja mladih evropskih reditelja i omaže ovogodišnjim dobitnicima nagrade “Aleksandar Lifka” - britanskom veteranu Kenu Raselu (Russell) i srpskom glumcu Predragu Mikiju Manojloviću.

Iako je bilo ideja o skraćivanju festivala na pet dana i smanjenju broja filmova, 16. Palić trajaće sedam dana, prikazaće više od 70 filmova i ugostiti stotinak autora, glumaca, novinara i drugih gostiju, najavio je 18. juna na konferenciji za novinare u Muzeju Jugoslovenske kinoteke u Beogradu direktor palićkog festivala Radoslav Zelenović.

Glavni program počeće austrijsko-francusko-turskim filmom “For a Moment of Freedom” Araša Riahija, autobiografskom pričom o Irancima koji pokušavaju da se domognu Evrope preko Turske, koja će, prema rečima selektora Nikolaja Nikitina, naterati publiku i da se smeje i da plače.

Za zatvaranje je najavljen ovogodišnji kanski pobednik - “Bela traka” austrijskog reditelja Mihaela Hanekea (Michael), koji govori o rađanju nacizma u Nemačkoj uoči Prvog svetskog rata, a osim Zlatne palme, dobio je u Kanu i nagradu FIPRESCI.

Glavni program obuhvata i izraelski film “Lost Islands” Rešefa Levija (Reshef Levy), koprodukcije “The Visitor” finskog reditelja J.P. Valkeapaa, “The Happiest Girl in the World” Radua Judea iz Rumunije, “The Market - A Tale of Trade” Bena Hopkinsa i “Contact High” austrijskog reditelja Mihaela Glavogera (Michael Glawogger), koji će svega desetak dana ranije premijerno biti prikazan u Karlovim Varima.

Takmičarski program obuhvata i belgijski film “Moscow - Belgium” (Christophe Van Romaey), ruski “Rušia 88” Pavela Bardina i mađarski “The Seventh Circle” Arpada Sopsitsa, a biće prikazana i dva domaća filma - “Đavolja Varoš” Vladimira Paskaljevića, koji će imati srpsku premijeru, i debitantski film “Ordinary People” mladog Vladimira Perišića o ratnom zločinu iz ugla počinioca, koji je premijerno prikazan u Kanu, a proglašen je najboljim u domaćoj konkurenciji na nedavnom festivalu Cinema City u Novom Sadu.

Prema rečima selektora Nikitina, reč je o najinteresantnijim i najizazovnijim novim evropskim autorskim filmovima, koji će pokazati koliko su bliske komedija i drama, odnosno smeh i plač.

Deo filmova posvećen je savremenim političkim temama - kulturnoj različitosti i ličnoj i nacionalnoj istoriji, poput “Bele trake”, a deo se bavi savremenim pitanjima, poput filma “Rušia 88” - prvog u Rusiji koji obrađuje temu skinhedsa i neonacista.

Nikitin je izdvojio i Perišićev “Ordinary People”, kao apstraktni prikaz istorije i rata, koji može da vazi za bilo koje vreme i mesto, a sniman je, inače, prošle godine na Paliću.

Nijedan film u glavnom programu, dodao je Nikitin, ne predstavlja crno-belu sliku teme kojom se bavi. Iako selekcija izgleda na prvi pogled mračno, sadrži i pojedine komične filmove, ali ni oni ne pripadaju lakom mejnstrimu, već se osvrću na aktuelna društvena i politička pitanja, poput izraelskog filma “Izgubljena ostrva” ili rumunskog “Najsrećnija devojka na svetu”.

Žirijem, koji će dodeliti Zlatni toranj za najbolji film, Palićki toranj za najbolju režiju i Specijalnu nagradu, predsedavaće dugogodišnji direktor Filmskog festivala u Veneciji Alberto Barbera, a među članovima, koji su za sada poznati, biće i glumac Goran Šušljik, dok se sa ostalima još pregovara.

Međunarodni žiri kritike dodeliće Gorki List Tollerance Award za najbolji film u programu “Paralele i sudari”, čiji je selektor Petar Mitrić najavio za sada šest od ukupno osam planiranih naslova, ističući da ni malo ne zaostaju za glavnim programom.

Program “Paralele i sudari” otvoriće “Katalin Varga” (Peter Strickland), dobitnik Srebrnog medveda u Berlinu, a za sada su najavljeni i bugarski “Zift” Javora Gardeva, poljski “Offsiders” Kasie Adamik, ruski “Help Gone Mad” Borisa Hlebnjikova, “Music” slovačkog reditelja Juraja Nvote i “Country Teacher” Bogdana Slame.

Pregovara se sa još nekoliko autora, uključujući domaće, rekao je Mitrić, najavljajući i raznovrstan program “Mladi autori Evrope”, u okviru kojeg će, između ostalog, biti prikazan i francuski animirano-naučni film “Capucine” (Luis Nieto) o majmunima i njihovom odnosu prema filmu.

Iz tog filma proistekao je i “Oedipe”, čiji je autor sam majmun Kapucin, a takođe će biti prikazan na 16. Paliću.

Poseban program posvećen je i dobitniku ovogodišnje nagrade Underground Spirit, nemačkom reditelju Uliju Šipelu (Schueppel), koji se proslavio filmom “Road to God Knows Where” (1990) o turneji čuvenog australijskog muzičara i kantautora Nika Kejva (Nick Cave) i njegovog benda Bed Sids (The Bad Seeds), za koga je snimao i muzičke spotove. Šipel je i autor prvog dugometražnog igranog filma snimljenog digitalnom tehnikom “Planet Alex” (2001), koji je takođe osvojio niz priznanja, uključujući Tigra na festivalu u Roterdamu.

Posebni programi 16. Palića biće posvećeni novom finskom i mađarskom filmu, a u selekciji Igora Toholja, biće prikazan program “Ecodox”, posvećen ekološkim problemima današnjice.

Ekologija je i tema jednog od okruglih stolova, dok će drugi biti posvećen tranziciji u Srbiji i njenoj refleksiji na film.

Zbog nedostatka finansijskih sredstava, međutim, okrugli stolovi neće biti međunarodnog karaktera, kao što će i u pratećem muzičkom programu nastupiti samo domaći bendovi.

Besparica je uslovila još niz problema organizatorima 16. Palića, čiji je budžet oko 250.000 evra, odnosno 150.000 manji nego prošle godine, a duplo manji od planiranog (pola miliona evra) strategijom razvoja tog festivala, koja je usvojena prošle godine za narednu deceniju.

Tako nijedan od tri najavljena nova punkta - Velika letnja terasa i bazen na Paliću, kao i Lifkin bioskop u Subotici, nisu završeni i pitanje je kada će uopšte biti, rekao je direktor Otvorenog univerziteta u Subotici Blažo Perović, u ime izvršnog producenta palićkgo festivala.

Prema njegovim rečima, nije formirana ni firma koja je trebalo da preuzme poslove u vezi sa daljim razvojem Palića, ali Otvoreni univerzitet, na sreću, nije privatizovan.

“Bili smo prinuđeni da rešavamo kvadraturu kruga... Ne žalimo se, jeste kriza, svuda, ali često se pitamo da li bi ova ekipa uspela da organizuje festival u uslovima koji su normalni, jer se od osnivanja festivala suočavamo sa problemima koji nisu uobičajeni”, rekao je Perović.

Direktor Festivala Radoslav Zelenović, koji je i na čelu Jugoslovenske kinoteke, takođe je podsetio na burnu istoriju Palića od osnivanja 1992. godine, u vreme sankcija međunarodne zajednice.

Festival 1995. godine, iako su ukinute sankcije, nije održan iz finansijskih razloga, a u međuvremenu su isprobavani razni koncepcijski recepti - manje ili više uspešni.

Zelenović je istakao da je poslednje četiri godine učinjen uzlet, ali da se situacija iskomplikovala ekonomskom krizom, zbog čega je jedan od najvećih ovogodišnjih uspeha što se festival održao i što praktično nije pretrpeo nikakve izmene.

I predsednik festivalskog Saveta Branislav Lečić rekao je da je, pred kraj mandata tog tela, zadovoljan postignutim u protekle četiri godine, jer je palićki festival dobio ustaljeni profil i postao privlačan i za reditelje iz Evrope i regiona, što je i bio cilj.

Lečić je izrazio nadu da će i budući sastav Saveta nastaviti u istom pravcu i da će se festival stabilizovati kao pečat ne samo Subotice i Srbije, nego i regiona.

Filmova iz regiona ove godine nema, iako se pregovaralo sa producentima dva hrvatska i jednim slovenačkim, ali su se opredelili za neke druge festivale, najverovatnije za Veneciju i Sarajevo film festival.

Saradnja Palića s Motovunom svešće se ove godine na boravak selektora "Paralela i sudara" na tom hrvatskom festivalu, koji će biti odrzan od 27. do 31. jula, a očekuje se i da će mnogi gosti Palića produžiti sa jezera na more.

Palićki festival, inače, biće prvi u Srbiji koji će imati titl za osobe slabog sluha prilikom projekcija domaćih filmova.

Sajt festivala Palić je www.palicfilmfestival.com

(SEEcult.org)