Počeo 58. Kratki metar
Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma proglasile su 30. marta otvorenim rediteljke Mina Đukić iz Beograda i Irena Škorić iz Zagreba, nakon čega su prikazani njihovi filmovi “Yugo” i “Rastanak”, posvećeni simbolima kragujevačke “Zastave” i nekadašnje srpske i nekadašnje jugoslovenske autoindustrije - “jugu” i “stojadinu”.
Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma proglasile su 30. marta otvorenim rediteljke Mina Đukić iz Beograda i Irena Škorić iz Zagreba, nakon čega su prikazani njihovi filmovi “Yugo” i “Rastanak”, posvećeni simbolima kragujevačke “Zastave” i nekadašnje srpske i nekadašnje jugoslovenske autoindustrije - “jugu” i “stojadinu”.
Uoči otvaranja 58. Kratkog metra, koji predstavlja do 3. aprila 73 filma u takmičarskim programima, posthumno je dodeljena nagrada za životno delo Ranku Munitiću, uglednom filmskom kritičaru, teoretičaru i TV autoru, koji je preminuo u martu 2009. godine. Munitićeve omiljene, kultne filmove publika će videti u Muzeju Jugoslovenske kinoteke.
Umetnički direktor Festivala kratkog metra Janko Baljak uručio je nagradu Munitićevoj supruzi Zorici, koja je prethodno rekla novinarima da je u toku osnivanje Munitićeve fondacije i da je zainteresovana da njihov porodični stan u Svetozara Markovića ostavi Jugoslovenskoj kinoteci kako bi mladi istraživači mogli tu da se okupljaju i rade.
“Malo je kultura u svetu koje mogu da se pohvale filmskom kritikom kao Srbija”, rekla je Zorica Munitić, koja je izrazila posebno zadovoljstvo programskom celinom “Hrvatsko proleće u Beogradu”.
Taj program predstavlja filmove Irene Škorić, koja je i članica žirija, te Ivana Livakovića i Sare Hribar, autora koji ne žele dа snimаju rаtne spektаkle, niti su opterećeni nаcionаlnim nаsleđem, već snimаju kаmerne, intimne filmove o ljudskim sudbinаmа, čime ne sаmo u hrvаtsku, već i u kinemаtogrаfije sа prostorа bivše držаve, unose nove senzibilitete.
Beogradska publika videla je filmove ''9. ožujаk'', ''Libertаngo'', Rаstаnаk'', ''Rаstаnаk 2'', ''Sudbinа brojа 13'', '' Prljаvi mаli mjehurići'', ''Pusti me dа spаvаm'', ''Hаrаkiri đecа'' i '' Pink Ekspres''.
Osim “Hrvatskog proleća”, prateći program čine i celine posvećene Iranu, Palestini i portugalskoj animaciji.
Kao posebna atrakcija, i ove godine biće prikazani dokumentarni filmovi takmičarskog potprograma “Vrelo”, u okviru kojeg će nakon projekcija, u saradnji sa nevladinim organizacijama, biti održane inspirativne debate na temu važnih pitanja u društvu, kao što su: starost, oboleli od raka, inkluzija osoba sa posebnim potrebama..
Program “Vrelo!” počinje 31. marta u Dvorani Kulturnog centra italijanskim filmom “Poslednja stanica” o starosti, nakon čega će biti održana i tribina.
U okviru specijalnih projekcija, osim filma “Bijelo dugme“ Igora Stoimenova, prikazanog na otvaranju u Domu omladine, publika će videti i “Skriveno zlo“ Danka Vasovića i film “Slobodni radikali: istorija eksperimentalnog filma“ Pipa Čodorova.
Prateći program “Nova svetlost - novi razgovori”, osim već tradicionalnog takmičenja filmova snimljenih mobilnim telefonima i drugim sredstvima, nudi i interaktivni dijalog radoznalih mladih intelektualaca iz Beograda i Prištine, Srba i Albanac koji se aktivno bave novim tehnologijama, a nikada nisu posetili Beograd ili Prištinu.
Međunarodni takmičarski program čine 44, a domaći 29 filmova, i to dokumentarnih, animiranih kratkih igranih i eksperimentalnih.
Žiri čine reditelji Irena Škorić i Vladimir Blaževski, snimatelj Milorаd Glušicа, scenаristа, reditelj i producent igrаnih i dokumentаrnih filmovа Venturа Durаl Soler iz Španije, te profesor Rаjner M. Koepl sa Instituta zа pozorišne, filmske i medijske studije Univerzitetа u Beču.
Irena Škorić je rekla da će žiri tragati za autentičnošću, originalnošću i kvalitetom.
Pored zvaničnog žirija, ove godine uvedena je i kategorija studentskog žirija - u nameri da se najbolji studenti beogradskih filmskih akademija aktivno uključe u festival.
Filmovi na 58. Festivalu kratkog metra, koji je organizovan pod sloganom “Uživaj!”, pozivaju na dijalog u svetu u kojem je govor mržnje, oružja i primitivne retorike postao oblik svakodnevne komunikacije.
Prema rečima umetničkog direktora Baljka, kratki filmovi iz celog sveta neposrednom i sugestivnom formom pomažu uspostavljanje dijaloga.
“Neopterećeni dnevnim političkim interesima, i vođeni iskrenim umetničkim i estetskim pobudama, autori kratkih i dokumentarnih filmova su uvek prethodnica ozbiljnih političkih dijaloga koji uvek nastaje prekasno i nakon konflikata, terorističkih akata i ratnih sukoba. Oni su hrabri ljudi koji prvi pokreću važna pitanja u društvima u kojima stvaraju. Politička ili duboko intimna. Sasvim svejedno. U svetu opterećenom rasnim, verskim i kulturološkim predrasudama ovakav dijalog je dragocen”, istakao je Baljak.
Festival kratkog metra i ove godine se našao u teškoj i neizvesnoj materijalnoj situaciji, usled posledica opšte finansijske krize, ali je, kako je istakao Baljak, zadržao u glavnoj liniji koncept takmičenja najboljih srpskih i internacionalnih filmova svih kratkih i dokumentarnih formi.
Ove godine inače, četvrti put uzastopno, zabeležen je rekordan broj prijavljenih filmova - domaćih 120 i više od 700 stranih.
Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma potiče od Festivala jugoslovenskog filma, osnovanog 1953. u Puli. Od 1959. namenjen je isključivo dokumentarnim i kratkometražnim filmovima, pa je u Beogradu je pokrenut Jugoslovenski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma, koji je od 2004. međunarodnog karaktera.
Festival kratkog metra nikada nije prekidan, pa ni u vreme NATO bombardovanja 1999. godine, a najveći ugled izgradio je 70-ih i 80-ih.
Prošle godine, Gran pri je osvojio američki film “Grad granica” o gej zajednici u Izraelu.
Zlatna plaketa Beograda za najbolji film međunarodnog takmičarskog programa dodeljena je filmu “Ona” u režiji Paua Kamarasa, španskog reditelja kome je urućen i novčani iznos od 2.000 evra.
Trijumf na 57. Festivalu kratkog metra ostvario je i mladi beogradski reditelj Vladimir Petrović, student legenadarnog Slobodana Šijana, koji je pobedio u domaćem takmičarskom programu filmom “U redu, pobedio sam...” o Dušanu Preleviću Preletu, jednoj od beogradskih legendi. Taj film osvojio je i nagrade žirija FIPRESCI Srbija i Udruženja filmskih umetnika Srbije.
Zlatne medalje Beograda u međunarodnom programu dodeljene su španskom dokumentarcu “Oproštaj” Ventura Durala, kao i kratkom igranom “Razglednica” francuskog reditelja Stefana Le Laya.
Zlatnu plaketu za najbolji dokumentarni film u domaćoj konkurenciji dobio je Luka Popadić za film “Edmund u Kneževcu”, a za najbolji animirani film jednoglasnom odlukom nagrađena je rediteljka filma “Kosmonaut lutalica”, Marija Milanović Lazarevski. Žiri je konstatovao nezadovoljstvo selekcijom kratkog igranog filma, ali je ipak odlučio da nagradi Mašu Nešković za film “Bez traga”. Za najbolji eksperimentalni film nagradu je dobila rediteljka filma “Apetit” Irena Ristić.
Za najbolju produkciju grupe filmova nagrađen je Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu.
Festival je prošle godine privukao 4.300 posetilaca, što je znatno više nego 2009, ali je, i prema navodima samih organizatora, to ipak bio skroman rezultat za manifestaciju sa oko 200 pojedinačnih projekcija i to u dvomilionskom gradu.
Sajt Festivala kratkog metra je www.kratkimetar.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno OVDE
*Foto: Mina Đukić i Irena Škorić na otvaranju 58. Kratkog metra
(SEEcult.org)
